NOWY TESTAMENT, CZYLI CO?
Liczba ksiąg: 27.
Autorzy: 8 lub 9.
Czas powstania: ok. 45-96 r. po Chrystusie.
Język: greka koine (uniwersalny język będący handlową gwarą świata śródziemnomorskiego pierwszego wieku).
TŁO POLITYCZNE NOWEGO TESTAMENTU
Wszystkie wydarzenia nowotestamentowe odbywają się na terenie krajów stanowiących terytorium Cesarstwa Rzymskiego ze stolicą w Rzymie.
Palestyna, w której rozgrywają się wszystkie wydarzenia opisane w Ewangelii Mateusza była małą częścią Imperium, ale strategiczną ze względu na położenie.
Nowy Testament wymienia różne tytuły władców rzymskiego imperium:
• Cesarz/ imperator (absolutny władca Cesarstwa Rzymskiego). Życie i służba Jezusa przypadają na panowanie dwóch cesarzy: Augusta i Tyberiusza.
• Królowie – najwyżsi władcy lokalnych terytoriów Imperium Rzymskiego.
• Zarządcy/ prokuratorzy – władcy poddani cesarzowi, których praca związana była z finansami i którzy posiadali uprawnienia sądownicze, np. Piłat.
KONTEKST RELIGIJNY
Żydzi – Hebrajczycy, są tymi do których jako pierwszych poselstwo Ewangelii zostało skierowane.
„Bo nie wstydzę się Dobrej Nowiny, jest ona bowiem potężnym Bożym narzędziem niesienia zbawienia każdemu, kto wytrwale ufa, szczególnie Żydowi, ale
w równym stopniu nie-Żydowi.”
„Nie wstydzę się bowiem Ewangelii, gdyż jest ona mocą Bożą sprowadzającą zbawienie na każdego, kto wierzy, najpierw na Żyda, a potem na Greka.”
Rz 1,16
Od czasów niewoli babilońskiej, w 586 r. przed Chr. Żydzi weszli w fazę rozproszenia po całym świecie, tak że do czasu Chrystusa w każdym większym mieście rzymskiego imperium istniała duża żydowska kolonia, w we wszystkich wioskach i miastach razem wziętych były ich tysiące.
Centralnym miejscem w życiu ludu żydowskiego w czasach Jezusa była synagoga, która spełniała zadania jako:
• dom nabożeństw i modlitwy,
• centrum nauczania,
• miejsce zgromadzeń członków gminy.
Synagogi istniały w całym świecie śródziemnomorskim. Gdy Apostoł Paweł po raz pierwszy przybywał do miasta w podróży misyjnej, zwykle rozglądał się za synagogą – np. Dz 13,5
W każdej lokalnej wspólnocie żydowskiej byli też przywódcy religijni, którzy zarządzali osobistym i religijnym życiem Żydów. Byli nimi żydowscy kapłani
i Sanhedryn (rada), która stanowiła rodzaj żydowskiego Sądu Najwyższego.
CZTERY EWANGELIE
• Ewangelia Mateusza jest najbardziej żydowska, przepełniona licznymi cytatami ze Strego Testamentu.
• Ewangelia Marka była pisana najprawdopodobniej z samej stolicy Imperium
i kierowana była głównie do Rzymian oraz do milionów im podobnych ludzi, którzy wolą działanie od przemyśleń (dużo w niej miejsca na cudy, mało na przypowieści).
• Ewangelia Łukasza była bez wątpienia skierowana do Greków oraz wielu Rzymian, którzy uwielbiali i naśladowali grecką literaturę i sztukę. Tacy ludzie kochają piękno, człowieczeństwo, ogładę oraz talent pisarski.
• Ewangelia Jana jest najbardziej uniwersalna. Wiele wewnętrznych dowodów wskazuje na jej uniwersalny charakter. Na przykład, Jan wiedział, że niewielu z jego czytelników będzie Żydami. Tak więc tłumaczył słowa hebrajskie
i aramejskie (np. Syloe – J 9,7; Gabbata – J 19,13; Golgota – J 19,17), wyjaśniał żydowskie zwyczaje religijne (np. zwyczaj pogrzebu – J 19,40).
